Rodzaje poliuretanów i ich najczęstsze zastosowanie

Mają postać stałą, powstają wskutek reakcji przeprowadzonej w temperaturze 0°C. W produkcji można uzyskać to tworzywo sztuczne w formie płyt lub otuliny, którą łatwo kształtować. Wałki poliuretanowe posiadają właściwości elastyczne i trwałe. Wykorzystuje się je:

• W przemyśle obuwniczym – do produkcji podeszwy butów. Porządne obuwie trekkingowe znanych firm są projektowane z użyciem tej właśnie technologii, często z wykorzystaniem materiału pochodzącego z recyclingu.
• W hydraulice – jako element izolacji termicznej w formie uszczelek (izolacja lodówek), płyt czy paneli (izolacja budynków). To dzięki poliuretanowym uszczelkom zużycie energii wykorzystywanej przez lodówki klasy AA+ jest mniejsze o 30% w porównaniu z tradycyjnymi lodówkami sprzed dwóch dekad. Mamy również niższą emisję CO2 i realne korzyści finansowe użytkowników.
• W przemyśle samochodowym – części samochodowe w większości są wytwarzane z poliuretanu, np. klamki, elementy tapicerki, fragmenty amortyzatorów
• W medycynie – okazuje się, że poliuretany są zupełnie nietoksyczne, nie wywołują stanów zapalnych oraz zmian składu płynów ustrojowych, a także nie mają właściwości rakotwórczych i nie powodują mutacji. Kolejną wymaganą właściwością jest dobra odporność chemiczna, termiczna oraz odpowiednia wytrzymałość mechaniczna. Dlatego sprawdzają się jako komponent sztucznych narządów np. elementy zastawek sztucznego serca, implanty kręgowe, protezy ortopedyczne, protezy naczyniowe, stawowe, ścięgnowe, materiały opatrunkowe, nici chirurgiczne.
• W sporcie – W wielu dziedzinach sportu poliuretany są stosowane do wyrobu produktów takich jak maty, hantle, sztangi, gumy do ćwiczeń, akcesoria do nauki pływania czy piłki.
• W każdej innej gałęzi przemysłu – W dowolnej maszynie produkcyjnej znaleźć można elementy wykonane z poliuretanu. Części pozbawione poliuretanowego wsparcia miałyby znacznie niższą odporność mechaniczną na ścieranie i szybciej by się zużywały.

Brzmi znajomo dla każdego, kto kiedykolwiek zajmował się remontem lub ulepszaniem swojego domu czy mieszkania. Jak powstają?

Mieszanina dwóch surowców poddawana jest spienianiu dwutlenkiem węgla na przykład za pomocą wody. Powstaje wówczas polimer o żelowej strukturze, odpowiednie katalizatory regulują jego elastyczność oraz inne cechy. Innymi słowy: jest to poliuretan lity, który otacza pęcherzyki gazu.

• Sztywne pianki poliuretanowe – inaczej: zamknięto komórkowe, składają się z mikroskopijnych zamkniętych pęcherzyków. Nadaje się do izolowania fundamentów, posadzek, zbiorników i basenów, wanien. Piankę można stosować jako materiał do konserwacji ociepleń styropianowych, a także można nią maskować szczeliny dylatacyjne, czyli puste przestrzenie pozostawione jako „margines bezpieczeństwa” materiału podlegającego rozszerzalności cieplnej, czy przemieszczalności elementów konstrukcji. Znajdują także zastosowanie jako element tworzący części samochodowe: amortyzatory, spojlery, zderzaki, fotele. Jeśli chodzi o produkcję wnętrz samochodowych stanowią nawet do 20% wykorzystywanych tworzyw sztucznych. Co ciekawe, sztywne pianki poliuretanowe znacznie zwiększają wyporność statków. Wypełnia się nimi przestrzeń między pokładem a kadłubem.
• Pianki elastyczne – otwarto komórkowe, ich strukturę najlepiej możemy poznać przyglądając się zwykłej gąbce do mycia naczyń. Jest to tworzywo bardzo lekkie, elastyczne, przepuszcza parę, ale izoluje ciepło. Mają szerokie zastosowanie do ocieplania poddaszy, stropów i ścian wewnętrznych. Pianki wykorzystuje się też w przemyśle meblowym jako wyściółka mebli – do produkcji siedzisk, oparć czy też boków mebli tapicerowanych i materacy.

Stosowane na przykład do wyrobu klejów. Materiał ten nie tworzy struktury komórkowej zamkniętej czy otwartej, ale film poliuretanowy znacznie zwiększający siłę klejenia. Wyroby z poliuretanu są używane w przemyśle motoryzacyjnym do produkcji elementów zderzaków. Zalety klejów powstałych z poliuretanu to krótki czas oczekiwania na wyschnięcie oraz duża przyczepność.